Mực in lụa là một trong những vật liệu quan trọng nhất trong kỹ thuật in lụa (in lưới), đóng vai trò quyết định đến chất lượng hình in, độ bền màu và độ bám dính trên bề mặt sản phẩm. Khác với các loại mực in offset hay mực in phun, mực in lụa có độ đặc cao, khả năng che phủ tốt và dễ dàng điều chỉnh độ đậm nhạt theo yêu cầu thiết kế.
Trong những năm gần đây, công nghệ in lụa ngày càng phát triển mạnh mẽ, không chỉ giới hạn ở ngành may mặc mà còn được ứng dụng rộng rãi trong in quảng cáo, in công nghiệp và in bao bì. Nhờ sự linh hoạt của kỹ thuật in lụa và sự đa dạng của các dòng mực, người thợ có thể in được trên hầu hết mọi bề mặt như vải, nhựa, kim loại, thủy tinh hay gỗ.
Nguyên lý hoạt động của in lụa và vai trò của mực in
Nguyên lý cơ bản của kỹ thuật in lụa
In lụa hoạt động dựa trên nguyên tắc thấm mực qua lưới in. Một khung lưới mịn được phủ lớp keo cảm quang để tạo hình khuôn in. Khi mực được đổ lên bề mặt khuôn và kéo bằng dao gạt (gạt mực), mực sẽ chỉ xuyên qua những vùng không bị keo chặn, tạo ra hình ảnh hoặc họa tiết mong muốn trên vật liệu.
Vai trò của mực in lụa
Mực in không chỉ là “màu sắc” của bản in mà còn quyết định độ bền, độ bóng, khả năng chịu giặt và độ bám trên nền in. Tùy vào chất liệu nền và yêu cầu thành phẩm, người in cần chọn loại mực phù hợp – ví dụ: mực gốc dầu cho nhựa, mực gốc nước cho vải cotton, mực silicone cho vải co giãn, hoặc mực UV cho vật liệu cứng.
Nếu lựa chọn sai loại mực, bản in có thể bị bong tróc, phai màu, hoặc không đạt độ thẩm mỹ mong muốn. Do đó, hiểu rõ tính chất từng dòng mực là yếu tố cốt lõi trong quá trình in lụa chuyên nghiệp.
Các loại mực in lụa phổ biến
Trong ngành in lụa hiện nay, có rất nhiều dòng mực được phát triển để đáp ứng các nhu cầu khác nhau về độ bám, độ đàn hồi và hiệu ứng thẩm mỹ. Dưới đây là những loại mực in lụa được sử dụng phổ biến nhất tại các xưởng in trên vải, trong đó nổi bật là mực trắng dẻo – bóng dẻo, mực silicone và mực pigment.
1. Mực in trắng dẻo – bóng dẻo
Mực trắng dẻo – bóng dẻo là loại mực được sử dụng rộng rãi nhất trong in lụa trên vải cotton, thun lạnh và vải tối màu. Mực có đặc điểm là độ che phủ cao, tạo lớp in dày, mịn, và không bị nứt khi vải co giãn. Lớp mực sau khi sấy có bề mặt mềm mại, bóng nhẹ, giúp họa tiết nổi bật và sang trọng hơn.
Loại mực này thường được dùng làm lớp nền (underbase) trước khi in các màu khác, đặc biệt với vải sậm màu. Ngoài ra, mực bóng dẻo còn được phối hợp với các chất phụ gia để tạo hiệu ứng đặc biệt như in nổi, in bóng hoặc in giả da. Đây là dòng mực linh hoạt, dễ in, phù hợp cho cả in tay và in máy.
2. Mực in silicone
Mực silicone là dòng mực cao cấp chuyên dùng cho vải co giãn mạnh như polyester, spandex, nylon hay các loại vải thể thao. Ưu điểm nổi bật của mực silicone là độ đàn hồi cực cao, khả năng chịu giặt mạnh và bề mặt mịn màng, không bong tróc. Khi in, mực cho cảm giác mềm tay, có thể tạo hiệu ứng nổi 3D hoặc in chồng lớp dày.
Mực silicone cũng là lựa chọn tối ưu cho các sản phẩm xuất khẩu yêu cầu tiêu chuẩn an toàn và thân thiện môi trường, vì không chứa kim loại nặng hay dung môi độc hại. Dòng mực này thường được các thương hiệu thời trang thể thao, áo thun thương mại và xưởng in cao cấp lựa chọn để đảm bảo chất lượng ổn định và hình ảnh chuyên nghiệp.
3. Mực in pigment
Mực pigment (mực bột màu) là loại mực gốc nước có khả năng bám tốt trên vải cotton hoặc pha cotton, thường được sử dụng để in các sản phẩm thời trang, khăn, túi vải hoặc hàng xuất khẩu. Ưu điểm chính của mực pigment là dễ pha màu, bền ánh sáng và thân thiện với môi trường. Mực tạo cảm giác mềm tay, phù hợp cho những thiết kế cần sự tự nhiên và thoáng khí.
Tuy nhiên, để đạt được độ bám và độ bền màu cao, người in thường cần sử dụng thêm chất kết dính (binder) hoặc gia nhiệt sau in. Khi được phối hợp đúng cách, mực pigment có thể cho màu sắc rực rỡ, sắc nét, độ bền giặt cao và ít lem nhoè hơn so với các loại mực thông thường khác.
4. Mực UV
Mực UV là loại mực hiện đại khô ngay khi tiếp xúc ánh sáng UV. Mực cho độ bóng cao, màu sắc tươi và khả năng bám dính tốt trên nhiều vật liệu cứng như thủy tinh, gỗ, nhôm hay giấy tráng phủ. Ưu điểm của mực UV là tốc độ in nhanh, tiết kiệm thời gian sấy và cho hiệu ứng bề mặt sang trọng.
Mặc dù chi phí đầu tư ban đầu cho máy in và đèn UV cao, nhưng với năng suất lớn và chất lượng ổn định, mực UV ngày càng được ưa chuộng trong ngành in công nghiệp, in bao bì cao cấp và in tem nhãn sản phẩm.
Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng in lụa
Lưới in và độ căng khung
Lưới in quyết định độ sắc nét và lượng mực truyền xuống bề mặt. Lưới có mật độ cao (mesh 150 – 180) thường dùng cho in chi tiết mảnh hoặc hình ảnh nhỏ, trong khi lưới thưa (mesh 80 – 120) thích hợp cho lớp mực dày và in nền. Độ căng khung cũng cần được điều chỉnh hợp lý để mực ra đều, không lem nhòe.
Keo chụp bản
Keo chụp bản giúp định hình khuôn in và ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền của bản lưới. Với từng loại mực khác nhau, người thợ cần chọn loại keo tương thích: keo gốc nước cho mực nước, keo gốc dầu cho mực dung môi, và keo chuyên dụng chịu nhiệt cho mực silicone. Sự kết hợp đúng giúp bản in sắc nét, không bị trôi keo trong quá trình rửa.
Dao gạt (squeegee) và áp lực in
Độ cứng, góc nghiêng và lực ép của dao gạt ảnh hưởng đến lượng mực truyền qua lưới. Nếu gạt quá mạnh, mực bị loang hoặc thấm sâu; nếu quá nhẹ, hình in không đủ sắc nét. Kỹ thuật viên phải điều chỉnh góc dao phù hợp, thường khoảng 45–60 độ, để đạt được độ phủ mực đều và đẹp.
Nhiệt độ sấy và thời gian khô
Sau khi in, mực cần được sấy khô hoặc gia nhiệt để ổn định. Tùy loại mực, có thể phơi tự nhiên, sấy nóng 120–160°C hoặc sấy UV. Thời gian khô không đủ sẽ làm mực bong tróc, còn sấy quá lâu có thể làm biến màu hoặc co rút vật liệu.
Ứng dụng đa dạng của mực in lụa trong thực tế
Ngành thời trang và dệt may
In lụa là kỹ thuật được ưa chuộng nhất trong ngành may mặc vì khả năng lên màu đẹp và độ bền cao. Các mẫu áo thun, quần thể thao, áo khoác đều sử dụng mực silicone, mực nhũ hoặc mực pigment để tạo hiệu ứng bắt mắt. Mực in lụa cũng dễ dàng pha trộn màu, phù hợp cho thiết kế thủ công hoặc in hàng loạt.
In quảng cáo và bao bì
Trong lĩnh vực quảng cáo, mực in lụa được dùng để in logo, biển hiệu, decal, banner hoặc các vật phẩm trưng bày. Độ bám cao của mực giúp hình ảnh bền màu dù ở ngoài trời, chịu nắng mưa tốt. Đối với bao bì, mực UV hoặc mực gốc dầu giúp tăng độ bóng, tạo cảm giác sang trọng cho sản phẩm.
In công nghiệp và điện tử
Nhiều ngành công nghiệp như sản xuất bảng mạch, thiết bị điện tử, nhựa kỹ thuật cao cũng ứng dụng in lụa để in ký hiệu, mã QR hoặc lớp dẫn điện. Mực sử dụng trong các trường hợp này là loại chuyên dụng chịu nhiệt, dẫn điện hoặc chống ăn mòn.
Cách lựa chọn mực in lụa phù hợp
Để chọn được mực in hiệu quả, cần xem xét ba yếu tố chính: chất liệu nền, yêu cầu thành phẩm và thiết bị in. Với vải thun, nên dùng mực silicone; với giấy và bao bì, nên chọn mực UV hoặc gốc nước; còn với nhựa, mica hoặc kim loại, mực gốc dầu là lựa chọn tối ưu.
Ngoài ra, cần quan tâm đến yếu tố an toàn và môi trường. Hiện nay, nhiều nhà sản xuất đã phát triển các dòng mực không chứa kim loại nặng, không formaldehyde, đạt tiêu chuẩn Oeko-Tex, phù hợp với sản phẩm xuất khẩu và tiêu chuẩn quốc tế.
Giới thiệu
Tin tức
Tuyển dụng
Liên hệ