Cách vệ sinh và bảo quản khung in lụa

Khung in lụa là một trong những vật tư quan trọng nhất trong quy trình in thủ công và in công nghiệp. Độ sạch, độ căng và độ bền của khung ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng bản in, khả năng truyền mực và tuổi thọ của lưới. Tuy nhiên, nhiều xưởng in vẫn chưa có quy trình vệ sinh và bảo quản chuẩn, dẫn đến lưới nhanh xuống cấp, bản in lỗi và chi phí vận hành tăng cao. Bài viết sau sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết, giúp bạn tối ưu hoạt động vệ sinh – bảo quản khung một cách khoa học và hiệu quả.

Vai trò của việc vệ sinh và bảo quản khung in lụa

Việc vệ sinh khung in lụa đúng quy trình là yêu cầu cơ bản để duy trì độ ổn định của đường in và tránh hiện tượng lem mực. Khi khung còn sót lại mực khô, hóa chất hoặc bụi bẩn, quá trình in sau đó dễ gặp lỗi như tắc mắt lưới, mảng in không đồng đều hoặc bị rạn bề mặt. Lưới sạch và khô đúng cách giúp mực đi qua ổn định hơn, hạn chế hao mực và nâng cao hiệu suất in.

Công tác bảo quản cũng quan trọng không kém, đặc biệt đối với những khung in có lưới polyester chất lượng cao. Nếu khung bị ẩm, cong vênh hoặc bị tác động nhiệt độ quá lớn, lực căng lưới sẽ giảm nhanh, khiến bản in mất nét và giảm độ bền cơ học. Bảo quản đúng tiêu chuẩn giúp kéo dài tuổi thọ lưới, tránh phát sinh chi phí thay mới không cần thiết.

Các lỗi thường gặp khi không vệ sinh khung đúng cách

Một lỗi phổ biến là để mực khô bám lâu trên bề mặt lưới, khiến quá trình tẩy rửa khó khăn và dễ làm hư mắt lưới. Lưới bị chai hoặc bị ăn mòn bởi hóa chất mạnh cũng dẫn đến tình trạng mất độ đàn hồi, khiến bản in không còn sắc nét. Ngoài ra, nhiều xưởng sử dụng bàn chải cứng hoặc dung môi không phù hợp, làm sợi lưới bị xước hoặc giãn.

Một vấn đề khác thường xuất hiện là lưới bị tắc điểm (ghost image), tức là vết mực mờ còn sót lại sau khi tẩy emulsion. Nếu không xử lý triệt để, các vết này sẽ ảnh hưởng lên những lần in sau, tạo bóng mờ hoặc làm bản in không đồng nhất. Khung lưu kho trong môi trường ẩm hoặc dính bụi cũng dẫn đến mốc lưới, gây hỏng hóc và khó vệ sinh.

Chuẩn bị dụng cụ và hoá chất vệ sinh khung in lụa

Để đảm bảo quy trình vệ sinh hiệu quả, người vận hành cần chuẩn bị bộ dụng cụ cơ bản gồm: chậu rửa, vòi xịt áp lực, bàn chải mềm, găng tay và khăn lau khô. Thiết bị có thể thay đổi tùy quy mô xưởng, nhưng việc dùng các công cụ tiêu chuẩn giúp giảm rủi ro làm tổn hại bề mặt lưới. Bên cạnh đó, không nên dùng các vật sắc nhọn hoặc dụng cụ ma sát mạnh vì có thể khiến sợi lưới bị rách.

Về hoá chất, một bộ đầy đủ sẽ bao gồm dung dịch tẩy mực (ink remover), dung dịch tẩy keo chụp bản (emulsion remover) và chất tẩy điểm mờ (degreaser hoặc ghost remover). Các sản phẩm này được thiết kế chuyên dụng cho lưới polyester, có khả năng làm sạch sâu mà không gây hại đến cấu trúc mắt lưới. Tuỳ theo loại mực sử dụng như mực nước, mực Plastisol, mực UV hay mực dung môi, người vận hành có thể lựa chọn loại hóa chất phù hợp để đạt hiệu quả tối ưu.

Quy trình vệ sinh khung in lụa sau khi in

Bước 1: Loại bỏ mực thừa trên khung

Ngay sau khi kết thúc ca in, cần loại bỏ hết lượng mực còn lại bằng dao gạt hoặc thìa nhựa mềm. Đây là bước quan trọng để tránh tình trạng mực khô bám chắc trên lưới, rất khó tẩy ở giai đoạn sau. Việc xử lý ngay lập tức giúp tiết kiệm thời gian và giảm nguy cơ hư hỏng lưới.

Bước 2: Rửa bằng nước và dung dịch tẩy mực

Phun nước lên bề mặt lưới để làm mềm mực, sau đó sử dụng dung dịch tẩy mực bôi đều lên cả hai mặt. Dùng bàn chải mềm chà nhẹ theo chiều ngang hoặc dọc, tránh chà xoáy tròn quá mạnh để hạn chế làm giãn mắt lưới. Cuối cùng, xịt nước áp lực vừa phải để cuốn trôi toàn bộ mực và dung dịch tẩy.

Bước 3: Tẩy keo chụp bản cũ (emulsion remover)

Khi cần tái sử dụng khung cho mẫu mới, bước này là bắt buộc. Dung dịch tẩy keo được bôi lên mặt lưới đã làm ướt, sau đó chà đều để keo chụp bản cũ được phá vỡ. Sau vài phút phản ứng, dùng nước áp lực xịt mạnh để loại bỏ toàn bộ keo, đảm bảo lưới trở lại trạng thái ban đầu.

Bước 4: Tẩy điểm mờ và dầu mỡ (degreasing)

Trong một số trường hợp, vết mờ vẫn còn bám trên lưới dù đã tẩy keo. Khi đó cần dùng chất tẩy điểm mờ để xử lý dứt điểm các vùng bị “bóng ảnh”. Ngoài ra, degreaser giúp loại bỏ dầu mỡ hoặc tạp chất còn sót lại, giúp lưới đạt độ sạch hoàn toàn trước khi chụp bản mới.

Kỹ thuật xịt rửa bằng vòi áp lực an toàn

Xịt rửa bằng vòi áp lực giúp làm sạch sâu hơn mà không phải chà quá mạnh, nhưng nếu thao tác không đúng cách thì có thể phá hỏng lưới. Khoảng cách giữa vòi xịt và bề mặt lưới nên duy trì từ 40 đến 60 cm để tránh tạo áp lực quá lớn. Lực nước quá mạnh có thể làm mắt lưới bị giãn hoặc tạo lỗ thủng, đặc biệt ở các loại lưới có mật độ cao.

Người vận hành cần xịt theo chiều xuyên tâm từ giữa ra ngoài, tránh xịt cố định lâu tại một điểm. Ngoài ra, nên sử dụng nguồn nước sạch để tránh tạp chất làm xước sợi lưới. Việc điều chỉnh góc xịt hợp lý cũng giúp hóa chất được cuốn trôi nhanh hơn mà không làm tổn hại mặt lưới.

Cách làm khô khung in lụa đúng kỹ thuật

Làm khô là bước không thể bỏ qua sau vệ sinh để tránh nấm mốc và giúp lưới ổn định trước khi chụp bản. Đầu tiên, đặt khung ở vị trí thoáng gió và nghiêng nhẹ để nước chảy tự nhiên. Không nên dùng khăn khô chà trực tiếp lên mặt lưới vì có thể gây xơ sợi.

Xưởng có thể sử dụng quạt gió hoặc phòng sấy ở nhiệt độ ổn định từ 25–35°C để tăng tốc độ làm khô. Tuyệt đối tránh tiếp xúc với nhiệt độ cao quá mức vì lưới polyester có thể co lại hoặc biến dạng lực căng. Sau khi khung hoàn toàn khô, nên kiểm tra lại để đảm bảo không còn vết nước đọng hoặc bụi bám.

Quy trình bảo quản khung in lụa sau khi vệ sinh

Lưu kho ở nhiệt độ và độ ẩm phù hợp

Khung in lụa nên được lưu kho ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và độ ẩm cao. Môi trường lý tưởng là độ ẩm 45–55% và nhiệt độ 25–30°C để hạn chế nấm mốc và tránh co giãn lưới. Kho chứa nên có quạt thông gió hoặc tủ bảo quản chuyên dụng nếu số lượng khung lớn.

Sắp xếp khung theo thứ tự khoa học

Nên phân loại khung theo kích thước, thông số lưới và tình trạng sử dụng để dễ quản lý. Các khung chưa khô hoàn toàn không được xếp chồng lên nhau để tránh lưu ẩm. Nếu khung được chụp sẵn, cần bảo vệ bề mặt bằng tấm che bụi để tránh trầy xước hoặc bám tạp chất.

Kiểm tra định kỳ và căng chỉnh lại lưới khi cần

Lực căng lưới giảm dần theo thời gian nên cần kiểm tra định kỳ bằng máy đo lực căng. Nếu giá trị lực căng giảm quá mức tiêu chuẩn, xưởng nên cân nhắc thay mới hoặc căng lại lưới để đảm bảo chất lượng in. Việc kiểm tra sớm giúp tránh các lỗi mất nét, lệch mực và tăng hiệu suất vận hành.

Một số lưu ý để kéo dài tuổi thọ khung và lưới in lụa

Bạn nên sử dụng khung nhôm hoặc khung hợp kim vì độ bền cao và ít bị cong sau thời gian dài. Lưới polyester là lựa chọn phổ biến vì độ ổn định tốt, chống giãn và tái sử dụng nhiều lần. Không nên sử dụng hóa chất giá rẻ trôi nổi trên thị trường vì chúng có thể gây ăn mòn hoặc làm yếu sợi lưới.

Trong quá trình vệ sinh, cần thao tác nhẹ nhàng và đều tay để tránh làm tổn hại vùng mắt lưới mỏng. Người vận hành nên được hướng dẫn kỹ thuật đầy đủ để đảm bảo quy trình an toàn và nhất quán. Quy trình chuẩn sẽ giúp giảm lỗi và tiết kiệm chi phí dài hạn cho xưởng in.

Liên hệ TTK để được tư vấn báo giá về vật tư in lụa

TTK cung cấp đầy đủ vật tư phục vụ cho quy trình in lụa, phù hợp cho các xưởng in quy mô nhỏ đến lớn:

Để được tư vấn kỹ thuật và báo giá nhanh, hãy liên hệ TTK qua hotline 0918 428 209

Tin liên quan

Có thể bạn quan tâm

Nhắn tin Facebook Liên hệ Zalo
Hotline: 0918428209